Хэний ч биш зөвхөн өөрийнхөө зүрх сэтгэлийг дага ...

Энэ хэсэгт өөрийн хийж байсан төсөл, судалгааны ажлаа хураангуйлж орууллаа. Гурван жилийн хугацаанд ганцаараа болон найз нөхөдтэйгөө хийсэн зүйлээ нэгтгээд харсан чинь нэлээн хэдэн юм болчиж.Энэр чигээр нь хав дарах харамсалтай санагдаад та бүхэнтэйгээ хуваалцахаар шийдлээ. Мэдээж оюутан хүн хийсэн болохоор дутагдалтай, шүүмжилмээр зүйл байлгүй л яахав та бүхэн санал, сэтгэгдлээ харамгүй хуваалцана гэдэгт итгэж байна.
Цааш унших...

2008/2009 оны хичээлийн жилд "Бизнес төлөлвлөлт" хичээл дээр оюутнууд хамтран баг болж бизнес төсөл хийж, түүгээрээ үзэгслэн гаргасан юм. Миний хувьд ангийн хоёр анд болох Б.Нарангэрэл, Б.Чанцал нартайгаа хамтран "Шахмал түлшний үйлдвэр"-ийн төсөл хийж оролцсон юм. Бид гурав нэг гар нийлэн хамтран ажилласны хүчинд зах зээлийн судалгаа болон бусад төлөвлөлтүүдийг сайн хийснээр 3-р курсийн нийт 300 орчим оюутнуудын 60 гаруй багуудаас 2-р байранд орсон юм.
Төсөл нь дараах үндсэн хэсгүүдээс бүрдэнэ. Үүнд:
1. Төслийн нийгэм эдийн засгийн үндэслэл
2. Төслийн үр дүн, ач холбогдол
3. Нөхцөл байдлын шинжилгээ
4. Төлөвлөгөөт үеийн зорилго зорилтууд
5. Маркетингийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
6. Үйлдвэрлэл үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
7. Удирдлага зохион байгуулалтын төлөвлөгөө
8. Хөгжил дэвшил, хөрөнгө оруулалт, эрсдлийн эсрэг төлөвлөгөө
9. Санхүүгийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө

Төслийн үндэслэл:
Дэлхийн ихэнх орнуудад сүүлийн жилүүдэд хүний санаатай болон санамсаргүй байдлаас бий болж буй байгаль экологийн тулгамдсан асуудлуудûг шийдвэрлэх гэж их хэмжээний хөрөнгө мөнгө зарцуулж байна. Ìанай улсûн хувьд агаарûн бохирдол, цөлжилт, дулаарал, уснû эрүүл ахуй гэх мэт байгаль орчнû маш олон таагүй нөлөөлөл бий болоод байна. Ялангуяа нийслэл хот суурин газруудад агаарûн бохирдол утаанû талаарх асуудал нэлээн хөндөгдөх болсон. Энэхүү байдал нь зөвхөн агаарûг бохирдуулаад зогсохгүй үүгээр дамжин хүн амûн эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөх болсон нь нийгэмд тулгамдаад байгаа гол асуудал болоод байна. Мөн эдгээр асуудлуудаас гадна нүүрс хэмээх түүхий эдийг ямар нэгэн анхан шатнû боловсруулалтгүйгээр байгалиас нь шууд хэрэглэж байгаа нь нөөцийг үр ашиг багатай ашиглаж эдийн засгийн боломжит үр ашгийг алдсаар байна. Манай улсûн хувьд нүүрсэнд ямар ч боловсруулалт хийлгүйгээр цахилгаан станцууд ба эдийн засгийн салбаруудад нийлүүлдэг. Цахилгаан станцууд нь түлсэн нүүрснээс ялгарах хорт бодисûг өндөр шүүлтүүрээр шүүж байдаг бол нөгөө хэсэгт ашиглаж байгаа нүүрсний утаа нь ямар ч шүүлтүүргүйгээр агаарт тарж байдаг. Нүүрсний хэрэглээг доорхи хүснэгтээс ( çºâõºí á¿ðòãýëä òóñãàãäñàí áàéäëààð )харвал өрхийн хэрэглээнд хэрэглэдэг нүүрс маш их хэмжээтэй байãààã õàðæ áîëíî.

Нарийн тооцвол жил бvр 120,000 орчим айл нийтдээ 200,000-350,000 тонн нvvрс хэрэглэж õîíîãò 180 гаруй тн vнс, тоос агаарт цацаж байна. Өвлийн цагаар айл болгон ойролцоогоор 5 тонн нvvрс, 4.7 шоо метр мод тvлж агаарûн бохирдлûн тэн хагасûг бий болгодог. Эндээс 1 тн нvvрс тvлэхэд 10 хvний жилийн амьсгалах хvчилтөрөгчийг устгаж байдаг гэсэн ñóäàëãàà ÷ ãàðñàí áàéäàã.

Төслийн үр дүн, ач холбогдол:
- Çîðèëãî
Нийслэл хотûн нийт гэр хорооллûн нийт өрхийн түлшний хэрэгцээг тооцож, үнэ өртөгийг судлан тэндээс гарч буй хор нөлөөллийн гол шалтгаанûг тогтоохûн тулд айл өрхүүдийн дунд судалгаа явуулж судалгаанû үр дүнд үндэслэн шахмал түлшний хэрэгцээг тодорхойлж улмаар шахмал түлшийг үйлдвэрлэх нөөц бололцоог судалж, шинжлэн тогтоох төсөл хөтөлбөрүүдийг боловсруулж эцсийн үр дүнг гаргах нь энэ төслийн ажлûн гол зорилго юм.

- Çîðèëò
Уг төслийн зорилгод тулгуурлан дараах зорилтуудûг дэвшүүлсэн болно. Үүнд :
- Гэр хорооллûн өрхүүдийн дунд анкетийн болон ажиглалтûн аргûг хослуулан түүвэр судалгаа явуулах, үр дүнг гаргаж түлшний хэрэглээг тодорхойлж, шахмал түлшний талаарх иргэдийн ойлголт санал бодлûг илрүүлж шахмал түлшний дутагдалтай талûг гаргаж ирнэ.
- Шахмал түлшний үйлдвэр байгуулах боломжийг судлахûн тулд гадаад дотоод орчнû шинжилгээг хийж, зах зээлийн хүрээ, өрсөлдөгчдийг судлах
- Шахмал түлшний үйлдвэрийн эрхэм зорилго зорилтуудûг тодорхойлж, сул ба давуу талууд дээрээ үндэслэн үйл ажиллагаанû стратегиудûг боловсруулах, хэсэгчилсэн төлөвлөгөөг боловсруулах зорилго зорилтуудûг тусгаж өгөх
- Компанийн олон нийттэй харилцах үйл ажиллагааг төлөвлөх, маркетинг зар сурталчилгаа үнийн бодлогûг боловсруулах
- Шахмал түлшийг үйлдвэрлэхтэй холбоотой түүхий эд материалûн нийлүүлэлт үйлдвэрлэлийн процесс шат дамжлагуудûг тогтоох үйлдвэрлэл үйл ажиллагаанû төлөвлөгөөг боловсруулах
- Компанийн удирдлага зохион байгуулалт, ажиллах хүчний хэрэгцээ шаардлагûг тодорхойлох
- Төслийг хэрэгжүүлэх болон үйл ажиллагаа болон цаашид өргөжин тэлэхтэй холбоотой хөрөнгө оруулалт санхүүгийн төлөвлөгөөг боловсруулах, болзошгүй эрсдэлүүдийг тооцож түүний эсрэг авах арга хэмжээг тодорхойлох
- Компанийг үйл ажиллагааг явуулах санхүүгийн үйл ажиллагаанû хөтөлбөрийг ойрûн 2 жилийн хугацаанд төлөвлөх улирлûн тайланг гаргах, мөнгөн хөрөнгийн урсгалûн тодорхойлох болно.

Òºñëèéí õàìðàõ õ¿ðýý:

Уг шахмал түлшний төслийн хамрах хүрээ нь Улаанбаатар хотûн нийт гэр хорооллûн айл өрхүүдийн 12%- ийг утаагүй шахмал түлшээр хангах зорилт тавьж байгаа бөгөөд энэхүү айл өрхүүдийг нийслэлийн 6 дүүргээс хамгийн их өрхтэй, нам дор газрûн нягтрал ихтэй Сүхбаатар, Баянзүрх, Чингэлтэй, Хан-Уул дүүргүүдийг сонгон авч эхний ээлжинд тус бүрт нэг нэг бүтээгдэхүүн борлуулах цэгүүдийг байгуулан бүтээгдэхүүнээ нийлүүлэхээр төлөвлөж байгаа.

Тєслийн ¿р д¿н, ач холбогдол:

Шахмал түлшний үйлдвэрлэл явагдаж эхлэснээр зах зээлд борлогдож буй нүүрсний эрэлт хэрэгцээг бууруулах, хэрэглэгчдэд хямд үнэтэй чанартай бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх сонголт хийх боломжийг бүрдүүлж улмаар хотûн агаарûн бохирдолûг бууруулах бөгөөд үүнээс гадна энэхүү төслийн үр дүнд 23 хүн байнгûн тогтвортой өндөр цалинтай ажил эрхлэж өөрсдийн ар гэрийн амьжиргааг дээшлүүлэх болно.

Нөхцөл байдлын шинжилгээ:
- Хэрэглэгчдийн дунд хийсэн түүвэр судалгаанû үр дүнд шахмал түлшний хэрэгцээ их байсан.
- Гадаад орчны хувьд ямар нэгэн саад бэрхшээл багатай бөгөөд дэлхийн эдийн засгийн хямрал хөрөнгө татахад хүндрэл учруулах боловч Засгийн газраас энэ салбарт энэ жил төсөвт 15 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн тул хүндрэл багатай байна. Мөн хууль эрх зүйн хувьд энэ салбарын хувьд хөрөнгө оруулалт болон, ямар нэгэн үйл ажиллагааны хязгаарлалт байхгүй.

Тоног төхөөрөмжийг ОХУ, Солонгос улс, Хятад, Дани зэрэг улсуудаас судалсны үндсэн дээр манай орны нөхцөлд тохирохыг нь сонгон нийлүүлэх боломжтой.
- Дотоод орчны хувьд Улаанбаатар хотын нийт өрхийн 60 орчим хувь буюу 126000 өрх айл гэр хороололд амьдарч байгаа бөгөөд эхний ээлжинд эдгээр өрхүүдийн 12%-ийг утаагүй шахмал түлшээр хангах зорилготой. Энэхүү зорилгодоо тулгуурлан дараах зорилтуудыг тавьж байна. Үүнд:
- Өндөр хүчин чадалтай технологийг гаднаас нийлүүлэх
- Ажиллах хүч хүний нөөцийн асуудлûг шийдвэрлэх
- Нөөц түүхий эд материалûн нөөцийг хангах эдгээрийн үндсэн дээр үйлдвэрлэлээ тасралтгүй явуулах
- Нийслэлийн 6 дүүргээс хамгийн их өрхтэй, нягтрал ихтэй Сүхбаатар, Баянзүрх, Чингэлтэй, Хан-Уул дүүргүүдийг сонгон авч бүтээгдэхүүн борлуулах цэгүүдийг байгуулах

- Нөөц түүхий эд материал
Үйлдвэрлэлд ашиглагдах түүхий эд материалд : Нүүрс, шавар, бусад хольцуудûн шинж чанараас хамаарч шахмал түлшний найрлагад - нунтаг нүүрс /хаягдал нүүрс/ 60-80 хувь - шар шавар болон бусад хольц 20-40 хувь байна. Бүтээгдэхүүн цилиндр хэлбэртэй, өндөр, диаметр нь 10 см бөгөөд 1см-ийн диаметртэй 19-22 ш нүхтэй, 1ш түлшний шаталтûн хугацаа 6-8 цаг, 2.5кг жинтэй ба 12000кг/см2 даралтаар шахаж нягтруулсан тул бат бэх чанартай тул тээвэрлэлт, ус чийг тэсвэрлэх чадвар өндөр.

- Зах зээлийн øèíæèëãýý
Улаанбаатар хотûн нийт өрхийн 58.6% буюу 126000 өрх гэр хороололд амьдарч байгаа бөгөөд эдгээр өрхийн хэрэгцээг хангах нь манай зорилтод зах зээл болно. Эхний ээлжинд зорилтот зах зээлийг дүүргүүдээр нь сегментчилэн Улаанбаатар хот дахь 6 дүүргээс хүн амûн нягтрал ихтэй, гэр хороололд амьдардаг өрхийн тоог харгалзан Чингэлтэй, Сүхбаатар, Баянзүрх, Сонгино хайрхан дүүргүүдийг сонгон бүтээгдэхүүнээ нийлүүлэхээр төлөвлөөд байна.

Өрсөлдөгчийн судалгаа Одоогийн байдлаар энэхүү зах зээлд дараах компаниуд үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа бөгөөд ажиллах хүч бүтэц зохион байгуулалтûн хувьд Энержи ХХК-аас бусад компаниуд нь 20-иод хүний бүрэлдэхүүнтэй нэгээс хоёр боловсруулагч машинтайгаар үйл ажиллагаагаа явуулдаг байна.
Шахмал түлш үйлдвэрлэгч компаниуд:
1. Нэбис ХХК
2. Ара сухаа ХХК
3. Бурханû гал ХХК
4. Тану түлш ХХК
5. Арвин дөлт ХХК
6. Энержи ХХК

• Үртсэн түлш үйлдвэрлэгч:
1. Өлзийт төв ХХК
2. Хялганат ХХК

Гэр хорооллûн нэг айл жилд 2-3 т.н шахмал түлш хэрэглэдэг гэж тооцвол нийт өрх жилд 378 мянган т.н түлш хэрэглэнэ. Харин дээрхи 5 үйлдвэрлэгчид 2009 онд гэрээнд зааснû дагуу 128 мянган т.н , Энержи ХХК 15 мянган т.н, үртэс үйлдвэрлэгчид 85мянган т.н түлш бэлтгэхээр төлөвлөжээ.
Зах зээлийн багтаамж Нийслэлийн нийт гэр хорооллûн айлуудûн жилийн нийт хэрэглээ 650 мянган т.н, байгууллагуудûн нам даралтûн зуухнû хэрэглээ 270мянган т.н нүүрс байна. Харин шахмал түлшээр нийт өрхийг хангавал зах зээлд 378мянган т.н түлшийг нийлүүлэх шаардлагатай. Иймээс нийт зах зээл дээр шаардлагатай түлшний 39.6% буюу 150 мянган т.н түлш хэрэгцээтэй байна. 2008 оноос эхлэн Солонгос улсаас 10 мянган ширхэг Ёнтан зуухûг нийлүүлээд байгаа бөгөөд 2009 онд 30 мянган ширхэг зуухûг нийлүүлэхээр “ Улаанбаатар хотûн захирагчийн алба” “НБХГ”-тай гэрээ байгуулсан.

Төлөвлөгөөт үеийн зорилго зорилтууд:
SWOT øèíæèëãýýíä ¿íäýñëýí äîâòëîõ ñòðàòåãèéã áàðèìòлах нь оновчтой гэж үзлээ.
1. ×àíàðòàé, õÿìä á¿òýýãäýõ¿¿í äýýðýý òóëãóóðëàí çàõ çýýëýý òýëýõ áîëîìæîî àøèãëàæ îðëîãî áóóðàõ àþóëààñ ñýðãèéëíý.
2. Óòàà áàãà ÿëãàðóóëäàã á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýí øàõìàë ò¿ëøèéã íèéòèéí õýðýãëýý áîëãîí õýðýãëýã÷äèéã òàòíà.
3. ×àäâàðëàã àæèëëàõ õ¿÷èí, äýâøèëòýò òåõíèê òåõíîëîãèéã àøèãëàí á¿òýýìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ çàìààð ºðñºëäºã÷äèéã øàõàí ãàðãàíà.
4. Çà áà ÎÓ-ûí áàéãóóëëàãûí äýìæëýã äýýð òóëãóóðëàí íýìæ õºðºí㺠îðóóëàëò òàòàõ çàìààð ñàíõ¿¿ãèéí õÿìðàëààñ ñýðãèéëíý.
5. Ò¿¿õèé ýäèéí íººö õàíãàëòòàé ó÷ðààñ ¿éëäâýðëýëýý íýìýãä¿¿ëýí ºðñºëäºã÷ ãàð÷ èðýõ áîëîìæèéã áóóðóóëíà.

Нєхцєл байдлын шинжилгээ болон SWOT шинжилгээнд үндэслэн дараах ¿ндсэн зорилгуудûг дэвшүүлж байна.
1. Õýðýãëýã÷äýä øàõìàë ò¿ëøíèé òàëààðõè ìýäýýëýë ºã÷ ýåðýã îéëãîëòòîé áîëãîõ.
2. ×àäâàðëàã àæèëëàõ õ¿÷èí, äýâøèëòýò òåõíèê òåõíîëîãèéã àøèãëàí á¿òýýìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ çàìààð ºðñºëäºã÷äèéã øàõàí ãàðãàíà.
3. ×àíàðòàé ò¿ëøýýð íèéãìèéí õýðýãöýýã ò¿ðãýí øóóðõàé õàíãàõ.
4. Çà áà ÎÓ-ûí áàéãóóëëàãûí äýìæëýã äýýð òóëãóóðëàí íýìæ õºðºí㺠îðóóëàëò òàòàõ çàìààð ñàíõ¿¿ãèéí õÿìðàëààñ ñýðãèéëíý.






Цааш унших...

Ламын гэгээний анхдугаар” дүр Тойн Лувсанданзанжанцан 11 дүгээр жарны “Согтуу” хэмээгч шороон туулай жил 1639 оны хаврын тэргүүн сарын 15-нд Монголын ноён язгууртны гэрт мэндэлсэн.
5 настайдаа Намхайсодномдагвын өмнө эрх авсан. Нэрийг Чойдорж хэмээн соёрхсон. 6 настайдаа богд Лувсаняринпилд шүтэж унших ба найруулах оюуныг барьсан. 7 настайдаа Лувсаняринпилийн өмнөөс гэнэн санваар авсан, нэрийг Лувсанданзанжанцан хэмээн соёрхсон.
Тэр үед Банчин Лувсанчойжанцан бээр түүнийг дүвчин богд ноён Лэгцэгхүндэвийн хувилгаанд танин барьсан. Тэндээс Чойжилпэринлэйжамцыг багшид шүтэж эрх, эш, хөтөлбөр тэргүүтнийг сонссон. Панъюл мамба Гунгажанчиваас тэжээх ухаан хийгээд одон зурхай, монгол бичиг тэргүүтнийг сонсон соёрхсон. Тэндээс Үй Занд морилсон. Барайбүн хийдэд тавдугаар Далай лам Лувсанжамцад мөргөөд, Дашлхүмбэ хийдэд Банчин Лувсанчойжанцан богдод золгосон. Дашлхүмбийн жүд дацанд сонсох, судлахыг зохиосон /мэргэжсэн/. 20 настайдаа Банчин Лувсанчойжанцангийн өмнөөс Усанбад болсон Түвдийн тавдугаар Далай ламаас “Хачин Чойжил” хэмээх мяндагтай. Тэндээс Монгол орондоо морилж шинэ хийд Дашгэмпэллинд суусан. Шастир зарим нэгийг зохиосон. Насан сүүдэр тавьтайдаа таалал хураан номын агаараа ажирсан.
Сүм бүм нь дөрвөн боть Бээжин бар. Лувсанданзанжанцангийн дөрвөн боть зохиолд залбирал, бат оршил /ерөөл/, бүтээлийн арга, засал, урилга, зан үйл, гарын авлага, тахил залбирал, эрх, эш, даган соёрхол, хөтөлбөр, өгөх хайрлах ёсон, тайлбар, сургаал, онол шүнгийн зэрэг олон төрөл ном судар байна гэжээ. /доктор Л.Хүрэлбаатарын гар бичмэлээс авав./
Цааш унших...

Үг: Д.Сосорбарам Ая: Т.Ганболд

Хөх Монголын амин тасархай
Хонгор нутгийн түмэн минь
Алт эрднэсээр элбэг баян
Амьдрал тэмцлээр дүүрэн хийморь
Байгаль дэлхийн үзэсгэлэнт өлгий
Баянхонгор миний нутгаа
Ус агаар нь насан дэлгэрсэн
Уран байгалийн өнгө нь алгалсан
Түмэн олноо ариусган ундаалсан
Түй, байдраг, шаргалжуут рашаан
Байгаль дэлхийн үзэсгэлэнт өлгий
Баянхонгор миний нутгаа
Мөнх тэнгэрийн нарны цацрага доор
Хүмүүн заяаны сэтгэл нь цагаахан
Тал хангай говь газартаа
Тавилан төөргийн жам нь гэгээхэн
Байгаль дэлхийн үзэсгэлэнт өлгий
Баянхонгор миний нутгаа

Цааш унших...

2009 оны 07 сарын 24-ны өдөр
09⁰⁰ Шашны зан үйлийн нээлт / Ламын Гэгээний Гон Гандан Дэдлин хийд/
11³⁰ "Майдар эргэх ёслол" /Баянзүрхийн /хуучин/ хүрээнд/
14⁰⁰ Хязаалан, шүдлэн насны морьдын уралдаан /Дуурсахын хөндийд/
19⁰⁰ Хүндэтгэлийн концерт/Хөгжимт драмын театрт/

2009 оны 07 сарын 25-ны өдөр
09⁰⁰ Баяр наадмын нээлтийн ажиллагаа /Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд/
11⁰⁰ Үндэсний бөхийн барилдаан 1-6-ын даваа /Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд/
14⁰⁰ Үндэсний сур, шагайн харваа, Сурын талбайд
19⁰⁰ Хөгжим: Төрийн соёрхолт Ардын жүжигчин Г.Бирваа
Цомнол: Д.Намдаг "Их хурим" хөгжимт драмын жүжиг
21⁰⁰ Галын наадам /Баганат талбайд/

2009 оны 07 сарын 26-ны өдөр
07⁰⁰ Азарга, Соёолон, Их нас, Дааган насны мордын уралдаан /Дуурсахын хөндийд/
18⁰⁰ Үндэсний бөхийн барилдааны 7,8-ын даваа /Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд/
20⁰⁰ Баяр наадмын шагнал гардуулах, хаалтын ажиллагаа /Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд/
21⁰⁰ Д.Нацагдоржийн нэрэмжит яруу найрагч Данзангийн Нямаагийн "Нутгийн минь сураг" дуун цэнгүүн
Цааш унших...

Бид өглөг өгөх тусмаа - Сэтгэл тэнэгэр болдог
Бид санаачлагай байх тусмаа - Үнэ цэнэтэй болдог
Аливааг сонирхож чадвал - Амьд цовоо болдог
Анхааран хандаж чадвал - Гэгээлэг хүмүүн болдог
Сайн үйлчилж чадвал - Бид чинээлэг болдог
Сайхан найрсаг байвал - Тусч болж чадна
Цөхрөшгүй шаргуу байвал - Улам амжилт ирнэ
Талархаж сурахын хирээр - Улам бурханлаг болно
Уучилж сурахын хирээр - Бид чөлөөтэй болдог
Сүслэн залбирахын хирээр - Бурханы ивээлд багтдаг
Сониучлан тэмүүлэхийн хирээр - Бид улам бүтээлч болно
Итгэл үзүүлэхийн хирээр - Бид улам мэргэн болно
Тэвчээртэй байхын хирээр - Хариу нь бидэнд ирнэ
Ухаалаг байхын хирээр - Эвтэй найртай болно
Цовоо байхын хирээр - Сэтгэл татам болно
Цааш унших...